پل طبیعت، اولین پل صرفا پیاده رو در ایران می باشد که بوستان آب و آتش و پارک جنگلی طالقانی تهران را به یکدیگر متصل می کند. این پل در 21 مهر ماه 1393 مصادف با عید غدیر خم افتتاح گردید. پل طبیعت، در محل تلاقی شریان های اصلی پایتخت ایران مانند بزرگراه های مدرس، همت، حقانی و رسالت قرار گرفته. معمار این طرح خانم لیلا عراقیان می باشد.
لیلا عراقیان متولد 1362، مهندس و معمار اهل ایران است. وی در سال 1380 در دانشگاه شهید بهشتی تحصیل در رشته معماری را آغاز کرد و فوق لیسانس خود را از دانشگاه بریتیش کلمبیا اخذ نمود. شهرت خانم مهندس عراقیان به علت طراحی پل طبیعت تهران می باشد. پلی که در خاورمیانه همتایی نداشته و بزرگ ترین پل عبور و مرور غیر خودرویی کشور نیز محسوب می گردد. این پل با شرایط منحصر به فردش، هم اکنون یکی از مقاصد گردشگری شهر تهران و همچنین نماد جدیدی برای پایتخت ایران به حساب می آید. (منابع و مراجع: الف-5)
در طراحی این پل از معماری پل های ایرانی همچون پل خواجو اصفهان الهام گرفته شده. سازه این پل به وزن 2000 تن با طراحی ارگانیک و شبیه به درخت، کاملاً سازگار با محیط زیست و طبیعت است. برای بنای این پل بیش از 102 کیلومتر جوشکاری و 6200 متر مکعب بتن ریزی انجام شده. نمونه مشابه این پل در پارک های ملی و طبیعی کشورهای فرانسه، کانادا، هلند، بلژیک، مالزی و استرالیا ساخته شده. گفتنی است، بازدید از این پل در تمام طول سال امکان پذیر بوده و ساعت بازدید از این پل، 8 صبح تا 11 شب می باشد.
این پل بر محوریت پنج ایده اصلی طراحی شده: (منبع: سایت شرکت سازه های پارچه ای دیبا) (منابع و مراجع: ب-4)
1- علی رغم اینکه در طرح جامع اراضی عباس آباد قرار بود یک نقطه از هر پارک به نقطه دیگر وصل شود، اما یکی از ایده های اصلی این بود که پل نباید تنها مانند یک پاره خط دو نقطه را به هم متصل کند، بلکه می تواند در هر سمت به چندین شاخه منشعب شود و چند نقطه از یک سمت را به چندین نقطه در سمت دیگر مرتبط سازد. با توجه به اینکه هر دو پارک به صورت شمالی-جنوبی در دو طرف بزرگراه قرار گرفته اند، این امکان ایجاد می شود که پل تا نقاط دورتر، حتی تا ورودی های هر دو پارک گسترش یابد. در پارک طالقانی در شرق، مسیرهایی از پل منشعب می شوند که کم کم به مسیرهای موجود در پارک و ورودی ها ختم می گردد. در نقطه ای که پل به پارک آب و آتش متصل می‌شود، سطح اصلی تا حدود 55 متر در عرض گشایش پیدا می کند و تبدیل به یک میدان ورودی می شود که در سه نقطه به منظور حفظ درختان موجود در سایت بازشدگی هایی دارد. این میدان به گونه ایست که پل را در پارک حل کرده و جایی که سطح زمین تمام می شود و پل آغاز می گردد تقریبا نامشخص است. در طبقه پایین هم مانند سمت شرقی مسیرهایی از پل منشعب شده و به نقاط دیگری در پارک می رسند.
2- بر خلاف تعبیر معمول از پل، که معبریست برای رسیدن از نقطه ای به نقطه دیگر، این پل از ابتدا به عنوان فضایی برای ماندن طراحی شد. وقتی پل دو پارک تفریحی را به هم وصل می کند، خود نیز می تواند یک فضای تفریحی و ادامه ای از هر دو پارک باشد. با ایجاد فضای سبز، فضای نشستن یا عملکردهای تفریحی دیگر مانند رستوران و کافه، هر دو پارک روی پل ادامه می یابند و به عبارت دیگر در هم حل می شوند و بهانه کافی برای ماندن کاربرها روی آن ایجاد می کنند.
3- پل یا هر مسیری که بر روی یک خط مستقیم طراحی شود، ایجاد پرسپکتیو یک نقطه ای می کند که فقط رفتن را القا می نماید؛ زیرا از ابتدای مسیر تا انتهای آن قابل رویت است. اینجا چون قرار است پل، خود فضا و محلی برای ماندن باشد، باید به جای یک خط مستقیم به صورت یک مسیر غیر خطی یا ترکیبی از چند مسیر طراحی شود. طراحی پل به صورت ترکیبی از چند منحنی موجب شد که مناظری که به چشم ناظر می آید بی نهایت باشد. در این طرح، از آنجایی که انتهای مسیر مشخص نیست، کاربر به جای رفتن، سرعتش را کم می کند و به گشت و گذار می پردازد.
4- از آنجایی که در هر دو سمت پل، به خصوص در سمت پارک طالقانی، درختان زیادی وجود دارند، تلاش بر این بود که نقاطی که کمترین درخت را دارند برای محل ستون ها و نقاط ابتدا و انتهای پل انتخاب شوند، همچنین تعداد ستونها و نقطه اتکاء روی زمین به کمترین تعداد ممکن رسانده شد تا مداخله در طبیعت به حداقل برسد.
5- در طراحی این پل، سازه و معماری از یکدیگر مجزا نیستند. با توجه به اینکه دهانه های بزرگ سازه برای باربری و ایستایی، نیاز به ارتفاع زیاد دارند، در این پل ارتفاع سازه به گونه ای انتخاب شد که بتواند خود یک فضای معماری و قابل استفاده برای انسان ایجاد کند. این نوع نگاه به سازه باعث شد از ابتدا پل به صورت یک خرپای سه بعدی فلزی با فرمی پویا در دو سطح پیوسته طراحی شود. این خرپا بر سه ستون با فرم شبیه درخت قرار می گیرد که در این نقاط، سازه ارتفاع بیشتری پیدا می کند و به سه طبقه می رسد. طول کل پل در حدود 270 متر و دهانه های آن از شرق به غرب به ترتیب 68، 94، 68 و 39 متر می باشند. عرض پل بین 6 تا 13 متر متغیر است.
مشخصات پروژه :
طول پل: 270 متر
مساحت کل سطح بنا: 7950 مترمربع
مکان: تهران، ایران
شرکت طراح: سازه های پارچه ای دیبا
طراح: لیلا عراقیان
نوع ساختمان: پل پیاده، فضای عمومی به همراه رستوران به عنوان فضاهای جنبی
طراحی دیتیل: هما سلیمانی، مینا نیکوکلام
مهندسی: شرکت مشاوره و مهندسی مافیس
نظارت: علیرضا بهزادی، نادر نقی پور، پیام گلفشان، عادل محمدی
برخی جوایز پل طبیعت:
1396 جایزه بین المللی خوارزمی
1395 جایزه معماری آقاخان 2016
1394 جایزه معماری آسیا، استانبول، ترکیه
1394 جایزه نقره ای برای مدیریت پروژه، پاناما
1394 جایزه MEIDAA در بخش پروژه های عمومی و شهری خاورمیانه، دوبی، امارت متحده عربی
1394 جایزه Award+A Architizer در بخش پل و بزرگراه ها، نیویروک، ایلت متحده امریکا
1392 برترین سازه فولادی کشور در بخش پل در چهارمین کنفرانس فولاد و سازه، تهران، ایران