۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «مشهد» ثبت شده است

معماری ایران، مشهد، خانه داریوش ارجمند

گویا امروزه مسکن فقط باید محلی برای سکونت باشد، نه برای آرامش روحی و روانی افراد خانواده، زیرا بسیاری از سودجویان، منزلی طراحی می کنند که تنها تامین کننده سودشان باشد. دیگر روح و روان برای آنها بی معنا شده و این دقیقا نقطه مقابل معماری ایرانی و اسلامی است.

معمار ایرانی دیروز، بنایی، خانه ای و... را با مردم و برای مردم می ساخت که روح و جان و آرامش خانواده اولین هدف او بود و سکونت در درجه دوم قرار می گرفت و با کمال تأسف، دنیا گرایی و سود مداری غرب، امروزه در حال رسوخ به فرهنگ و نهاد معماری ماست و بعضی از معماران تحصیلکرده دانشکده ها به آن خوشامد می گویند و آن تدابیر معماری غریبه با فرهنگ ما را، به اجرا می گذارند.

معماری امروزه ما، به جای گرایش به فرهنگ ایرانی و اسلامی خودمان، به (مدهای غربی) گرایش پیدا کرده و خواسته یا ناخواسته در مسیری افتاده که ما را از اصل و خویش دور می کند و گویا بعضی از مردم جامعه هم مدتی کوتاه، آن را پاسخی رضایت بخش به خواسته ی خود می پندارند. هر چقدر این بی هویتی و توجه نداشتن به معنا و هویت، کم رنگ تر شود؛ شاهد بروز بیشتر سردرگمی و فقدان احساس تعلق در مکان ها و شهرهایمان خواهیم شد.

هر بنا و هر ساختمان بخشی از تاریخ و فرهنگ مردمی است که آن را ساخته اند و نابود کردن آن در واقع منجر به از بین رفتن حافظه جمعی و تاریخی شهر می شود و به دنبال آن تعادل فرهنگی و هویتی به هم می خورد، که فقدان هویت و معنا در فضاهای معماری می تواند نتیجه ی آن باشد.

"طراحی خانه من، ایران کوچک من؛ برگرفته از اصول استاد پیرنیا"، زنده کردن ارزشهای معماری گذشته با توجه به معماری امروز است. خانه من، ایران کوچک من؛ نامی است که مخاطب پروژه جناب آقای داریوش ارجمند بر خانه شخصی خود نهادند.

این یک پروژه دانشجویی بود که با توجه به نیازهای مخاطب خود، طراحی شد. طی صحبت هایی که با جناب داریوش ارجمند انجام شد، تا حدودی به ذهنیات ایشان آگاه شدیم. از نظر این بزرگوار، خانه جایی است که تمامی اعضای خانواده حتی بعد از ازدواج در کنار هم، در آن زندگی می کنند. خانه باید اندرونی و بیرونی، ورودی و هشتی داشته و آَشپزخانه حیاط خلوت داشته باشد. مصالح مورد استفاده در خانه، باید دلچسب بوده، نماها از آجر و ساروج باشد و در هیچ جای خانه، از سنگ و مصالح خشن استفاده نشود. بهترین نمونه خانه ای که داریوش ارجمند می پسندد؛ خانه عباسیان و خانه عامری ها در کاشان می باشد.

طراحی این پروژه در منطقه کفایی مشهد استان خراسان رضوی، که دارای بافت اصیل و نسبتا قدیمی مسکونی شهر می باشد، در بهار 94 آغاز شد و در تیر ماه 94 ارائه نهایی گردید.

اهداف جزئی طرح:
   1- اهمیت به اصول معماری ایرانی استاد پیرنیا (مردم واری، درون گرایی، خود بسندگی، پرهیز از بیهودگی، نیارش و پیمون)
   2- توجه به نیازهای مخاطب و پیوند آن با معماری عصر حاضر.
   3- تحلیل و بررسی خانه های ایرانی گذشته و استخراج الگو ها و تبدیل آنها به الگوهای قابل استفاده امروزه.

دانشجویان: آیلر رضوی- زهرا صامتی- وجیهه حاجی محمد زاده- معصومه مختاری- یگانه معینیان
استاد راهنما: جناب آقای دکتر صحاف- سرکار خانم مهندس مقدم
طرح 2 کارشناسی ارشد معماری
دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد مقدس- تابستان 1394

۱ نظر
مجله هنر، معماری و عکاسی

معماری ایران، مشهد، مسجد شاه

مقبره امیر غیاث الدین ملک شاه معروف به مسجد شاه یا مسجد هفتاد و دو تن در خراسان رضوی، مشهد، خیابان خسروی، ابتدای بازار بزرگ واقع شده است.

امیرغیاث الدین ملک شاه از امرای مهم دربار تیمور گورکانی بود و در زمان شاهرخ، در جرگه امرای او درآمد. وی از این زمان تا پایان عمر حکمران ایالت خوارزم و توابع بود. امیرغیاث الدین ملک شاه در سال 829 در خوارزم وفات یافت و جسد وی را به مشهد منتقل و در مقبره ای که خود ساخته بود دفن کردند. به احتمال زیاد، سلطان مسعود، فرزند امیرغیاث الدین ملک شاه، احداث این بنا را به پایان رسانده است. او پس از پدر والی خوارزم بود. معمار سازنده بنا احمد بن شمس الدین محمد، معمار تبریزی می باشد. (با توجه به شباهتهای مسجد کبود تبریز با مسجد شاه مشهد، یعنی همین بنا، احتمال دارد که معمار مسجد کبود نیز همین شخص بوده باشد.)

این مقبره در دوران معاصر به مسجد شاه معروف شده. البته عبد الحمید مولوی، مسجد بودن این بنا را رد کرده و آن را مقبره دانسته است. از جمله دلایل او در این باره اینهاست: اختلاف محور بنا با جهت قبله، نبود محراب در بنا، وجود رواقهای پیرامون گنبدخانه، نداشتن طرح متداول مسجد، مضامین اشعار کتیبه ها، وجود سرداب در زیر گنبدخانه و مزارهای موجود در آن. این بنا از آثار قرن نهم هجری قمری است. البته مناره ها در دورانی بعد ساخته شدند. بدنه مناره پوشیده از کتیبه هایی به خط ثلث با کاشی سفید و زمینه لاجوردی است. ازاره هر دو مناره از بین رفته بود که در تعمیرات اخیر، پس از پی بندی مناره ها، ازاره سنگی جدیدی برای آنها ساخته شد. قسمت فوقانی مناره ها به مرور زمان فرو ریخته است.

قسمت هایی از دو رواق شمالی و جنوبی را کمرپوش کرده و حجره هایی در طبقه دوم این رواق ها ساخته اند. از این بنا مدتی به جای خانقاه و از حجره های طبقه بالای آن برای ریاضت و چله نشینی استفاده می شده است. ازاره گنبدخانه از کاشی های مسدس سبز رنگ است. این کاشی ها نقوشی از طلا داشته که به مرور زمان پاک شده. بر بالای ازاره، کتیبه ای شامل مناجات امیرالمومنین علی (ع) قرار دارد که از نظر کاشی کاری و خط، آن را از شاهکارهای هنر تیموریان دانسته اند. سطح داخلی گنبد تزیینات نقاشی زرنگار ظریفی داشته که قسمت هایی از آن به صورت رنگ پریده مشاهده می شود.

سطح خارجی گنبد پوششی از کاشی فیروزه ای دارد که در دوره معاصر، بر جای پوشش قدیمی آن، نصب شده است. فضای باز جلو مقبره احتمالا وسیع تر از حد فعلی بوده و به مرور زمان، به تصرف اشخاص دیگر در آمده است. (منابع و مراجع: الف-1) این اثر در تاریخ 18 تیر 1311 با شماره ثبت 186 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

۰ نظر
مجله هنر، معماری و عکاسی