این خانه از یک حیاط وسیع و دو مجموعه فضائی یک طبقه در دو جبهه شرق و شمال آن تشکیل شده. فضاهای خانه از کف حیاط یک متر بالاتر و به این ترتیب بر آن مشرف اند. حیاط فعلی بنا شکل مستطیل منظمی ندارد ولی به نظر می رسد از ابتدا به این شکل نبوده. در هر دو جبهه شرق و شمال، یک ردیف پله حیاط را به سرداب های موجود در زیر این جبهه ها مرتبط می سازد.
خانه باکوچی در استان اصفهان، شهر کاشان، محله سلطان امیراحمد، حدفاصل قلعه جلالی واقع شده. این خانه که به خانه سپیده کاشانی نیز شهرت دارد، از آن دسته خانه های قدیمی و با ارزش شهر کاشان است که هم حیاط اندرونی و هم بیرونی و هم گودال باغچه دارد. این بنا در سه طبقه و دو مجموعه فضایی در جبهه های شمالی و جنوبی، به گونه ای احداث شده که ورودی آن به طبقه میانی راه می یابد. حیاط اندرونی به صورت چهار طرف ساخت می باشد. حیاط بیرونی آن نیز دو طرف ساخت بوده و دو طبقه می باشد که طبقه پایین آن به صورت گودال باغچه و طبقه بالا نقش ارتباطی بین بخش های مختلف خانه را ایفا می کرده است. از فضاهای اصلی معماری این خانه می توان به سرداب، دو باد گیر، شاه نشین، پنج دری، هشتی ورودی، شارم، مهتابی و حوض خانه اشاره نمود. اندرونی این خانه یک حیاط کوچک هشت ضلعی دارد. یک باغ نیز متعلق به این خانه است که توسط راهی که از زیر گذر عام عبور می کند به یکدیگر ارتباط دارند.
خانه باکوچی مربوط به دوره زند- دوره قاجار می باشد و در تاریخ 8 اسفند 1377 با شماره ثبت 2267 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.(الف-5)
در میانه جبهه شمالی این خانه یک حیاط خلوت به شکل هشت و نیم هشت وجود دارد که از سه سمت جنوب، غرب و شرق فضاهایی به سوی آن باز می شوند، این سه سوی حیاط خلوت نماهای مشابهی دارند. در سوی شمالی این حیاط خلوت طاق نمای فرورفته ای است که تقسیمات نمای مقابل خود را تکرار می کند. در دو سوی شرقی و غربی این حیاط خلوت تالارهایی مشابه قرار گرفته اند و در جانب جنوبی آن یک اتاق سه دری واقع شده (در طرفین اتاق سه دری دو اتاق دیگر واقع شده اند که رو به حیاط اصلی دارند.) که از سوی دیگر به حیاط اصلی خانه گشوده می شود.
زیرزمین ها یا سطوح همکف گودال باغچه در این خانه بسیار وسیع هستند. در شرق و غرب حیاط خلوت فضاهای تالار مانندی قرار گرفته اند که دسترسی به آنها توسط پله هایی از حیاط خلوت صورت می گیرد. زیرزمین شرق حیاط خلوت، حوضخانه ای است که با یک بادگیر تبادل هوایی دارد و از سویی با فضای مطبخ در ارتباط می باشد. زیرزمین جنوب حیاط خلوت، فضای وسیعی است که هم از این حیاط خلوت نور می گیرد و هم از سوی دیگر با گودال باغچه ارتباط دارد. در سراسر جبهه شمالی در مجاورت گودال باغچه فضاهایی متوالی و پیوسته قرار گرفته اند که توسط روزن های مشبکی روشنایی خود را از حیاط تامین می کنند. در جنوب گودال باغچه حوضخانه وسیع و صلیبی شکلی واقع شده که کاملا به آن باز می باشد. این فضا از سوی دیگر با یک باغ نسبتا وسیع در پشت این جبهه خانه و در آن سوی کوچه مشرف به آن ارتباط دارد. بادگیری در این قسمت واقع شده که در تلطیف هوای حوضخانه موثر می باشد. در دو سوی فضای حوضخانه دو اتاق سه دری واقع شده اند که به گودال باغچه باز می شوند.(الف- 1)
فضاهای اصلی خانه در دو جبهه رو به روی یکدیگر در دو انتهای حیاط قرار گرفته اند. این دو جبهه دو طبقه هستند اما جبهه های دیگر بنا که تنها ترکیبی از طاق نما و ایوان های کم عمق اند، یک طبقه می باشند. حجم دو طبقه اصلی به گوشه های حیاط کشیده شده و به این ترتیب علی رغم یک طبقه بودن دو جبهه طولی حیاط، در مجموع فضای باز و وسیع حیاط دو طبقه جلوه می کند.
در جبهه جنوبی حیاط، تالاری بزرگ قرار دارد که در جلوی آن ایوانی مرتفع ساخته شده و در پشت آن نیز حیاط خلوتی دیده می شود. بدین ترتیب تالار از دو سو با دو فضای باز مرتبط است.
سقف تالار دارای تزئینات یزدی بندی است. در هر یک از دو سوی ایوان میانه این جبهه، دو اتاق و در دو طبقه قرار دارند که با اتاق های دیگری در طرفین تالار در ارتباط اند. اتاق های طبقه اول دو سوی ایوان با تزئینات گچ و آیینه آراسته شده اند. در نمای این جبهه از حیاط، طاق ایوان از خط نهائی نما بیرون زده و قوسی ویژه و پرکار برفراز آن ساخته شده که به این تریب مهم ترین نمای خانه جلوه می کند. دو بادگیر بلند نیز در پشت این جبه واقع شده اند.
در جبهه مقابل یعنی جبهه شمالی، مجموعه مرکب از تعدادی اتاق و دو حوضخانه وجود دارد. سه اتاق سه دری در کنار حیاط به گونه ای قرار گرفته اند که بین آنها دو ایوان کم عمق و در پشت هر ایوان دو فضای کفش کن قرار دارند لذا دسترسی به اتاق ها و حوضخانه ها از این فضاهای رابط میسر است. یکی از حوضخانه ها که اصلی تر به نظر می رسد در پشت سه دری میانه این جبهه و در امتداد محور اصلی حیاط واقع شده، ولی ارتباطی به اتاقی که بین حیاط و حوضخانه نشسته است ندارد. حوضخانه دوم در گوشه غربی این جبهه قرار دارد و دارای تزئینات کاربندی گچ و سیم گل در سقف است. این فضا نیز با دو اتاق سه دری در دو طبقه مرتبط می باشد و جبهه های دیگر نماسازی شده اند.
در زیر هرکدام از مجموعه های فضایی شمالی و جنوبی، سردابی وسیع ساخته شده که با پلکان هایی به سطح حیاط مرتبط می شوند. حوض طویل حیاط بین دو مجموعه اصلی خانه کشیده شده و چهار باغچه در دو طرف آن قرار گرفته اند. نماهای حیاط گچ اندود شده اند و کتیبه ها، جرزها و دور قوس ها دارای تزئینات گچبری می باشند.
در جبهه شمالی حیاط سه ورودی وجود دارد. ورودی اصلی ترکیبی از دو هشتی و دو دالان است که به حیاط منتهی می شوند. سردر هشتی اول این ورودی در یک طبقه بالاتر قرار گرفته و وارد شونده پس از عبور از آن به تدریج با شیب دالان به پائین هدایت می شود تا به هشتی دوم و سطح حیاط برسد.(الف-1) این اثر در تاریخ 30 خرداد 1377 با شماره ثبت 2031 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه صالح در میدان جانباز، خیابان غیاث الدین جمشید، پشت درمانگاه، کوچه سرسنگ، شهر کاشان استان اصفهان قرار گرفته.
خانه صالح توسط بزرگ این خاندان، میرزا حسن خان مبصر الممالک ساخته شده و معمار بنا احتمالا استاد محمود حسن آبادی بوده. مجموعه خانه شامل بیرونی و اندرونی بوده که خانه فعلا تنها اندرونی بنای اولیه می باشد. فضای اصلی این خانه ترکیبی از دو مجموعه فضائی در دو جبهه رو به روی هم، واقع در جنوب و شمال حیاط است که ارتفاع این دو جبهه بیشتر از دو جبهه دیگر حیاط می باشد.
مهم ترین بخش خانه در جبهه جنوبی واقع است. در این جبه سه تالار تقریبا یک شکل در کنار یکدیگر قرار گرفته اند که ارتباطی با هم ندارند. تالار وسط به ایوان ستون داری باز می شود که در مجاورت حیاط واقع است، اما دو تالار دیگر تنها دری به این ایوان دارند. به غیر از تالارها دو اتاق نیز در دو سوی ایوان قرار گرفته اند و به این ترتیب، ایوان اهمیتی خاص در ترکیب فضائی این بخش پیدا کرده است.
در جبهه شمالی، مجموعه ای متشکل از یک تالار بزرگ با شاه نشین در وسط و دو اتاق سه دری در طرفین قرار دارد و رواقی ستون دار جلوی کلیه فضاهای این جبهه دیده می شود.
در جبهه شرقی، یک ایوان کم عمق ستون دار در میانه نما واقع شده و دو ایوان کوچکتر در طرفین آن قرار دارند. در جبهه مقابل آن یک رواق ممتد به اندازه طول حیاط ساخته شده که به رواق جبهه شمالی متصل می گردد.
یک سرداب بسیار بزرگ و متشکل از فضاهای متعدد و متنوع در زیر جبهه جنوبی ساخته شده و ورود به آن از داخل حیاط صورت می گیرد. سرداب دیگری شامل یک تالار بزرگ صلیبی شکل و دو فضا در دو سوی آن نیز در جبهه شمالی واقع است. حیاط خانه فضایی وسیع و گشاده با حوضی کشیده و چهار باغچه در دو سوی آن است. یک حیاط فرعی و خدماتی نیز در پشت رواق جبهه غربی وجود دارد.(الف-1) خانه مبصر الممالک صالح مربوط به دوره قاجار می باشد که در تاریخ 26 آبان 1375 با شماره ثبت 1768 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.